Fabrykę Samochodów Osobowych na Żeraniu rząd sprywatyzował za sto złotych. 16 lat póżniej tajemniczy cypryjski fundusz zarobił na niej 500 milionów.

Firma deweloperska Okam ogłosiła że kupiła 62 ha po dawnej Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu w Warszawie.

Tym samym fabryka FSO przechodzi do historii. Zaczeła działać w 1951 roku. Przez dekady kolejne produkowane na Żeraniu modele samochodów były obiektem marzeń Polaków. W sumie powstało tu 254 tyś. Warszaw, półtora miliona fiatów, ponad milion Polonezów. Fabryka zatrudniała ponad 20 tyś ludzi., a jej teren był miastem w mieście. Z własnym kinem, stołówkami, linią autobusową kursująca po terenie FSO, szpitalem, przychodnią, na podwalinach której powstał obecny Lux Med.

Jestem rówieśniczką FSO, a mój ojciec budował tę fabrykę. Wychowywał nas w poczuciu że zakład to ważna część naszego życia – wspomina Jolanta Ziętek-Varga. W FSO przez 17 lat pracował też jej mąż, ona sama przez dekadę redagowała gazetę pracowniczą FSO „Fakty“, więc znała zakład od podszewki. Nawet mieszkanie miała z przydziału FSO – wyczekane i wykupione przez jej rodziców. Mieszka na sąsiednim Bródnie, po drugiej stronie torów gdzie sporo było mieszkań zakładowych.

Dziś byli pracownicy na upadek zakładu patrzą niemal z okien. W moim bloku mieszka jeszcze inżynier, razem z jeszcze jednym kolegą z pracy spotykamy się czasem i wspominamy – opowiada Ziętek-Varga, Gdy w 2017 roku studenci socjologii na UW zorganizowali spacer i oprowadzanie po terenie fabryki, ku ich zdziwieniu przyszło na nie sporo byłych pracowników z sentymentem opowiadających o latach świetności fabryki.

Panie pilocie dziura w samolocie!

Kłopoty FSO zaczeły się krótko po upadku PRL-u. Sposobem na ratowanie fabryki miała być prywatyzacja. W 1995 roku za 180 mln dol. Kupuje je koreański koncern Daewoo. Umowa podpisana w obecności wicepremiera Grzegorza Kołodki zobowiązuje koncern do zainwestowania w zakład 1,5 mld dol. zwiększenia mocy produkcyjnej, wprowadzenia modeli nowej generacji. Jednocześnie pracownicy dostają gwarancję socjalne.

Poczatkowo tak się dzieje. Zaczyna się produkcja Espero i Tico, potem także Lanosy, Nubiry i Leganzy. Polska załoga nie do końca jednak dogaduje się z koreańskimi szefami. Pojawiają się różnice kulturowe. Ziętek-Varga wspomina, że jej mąż odszedł z pracy po tym , jak koreańscy szefowie zażadali od pracowników wypełnienia ankiety z pytaniem o wyznanie. Ale mimo takich zgrzytów w początkowych latach produkcja idzie dobrze, firma wziąż zatrudnia 20 tyś. osób, sprzedaje nawet 210 tyś. samochodów rocznie. Popyt jednak słabnie, niektórzy twierdzą że z powodu kiepskiej jakości samochodów. Dodatkowo światem targa kryzys azjatycki, który uderza mocno w Daewoo, i z centrali w Seulu przestaje płynąć finansowa kroplówka. Daewoo-FSO ma nawet 5 mld zł długu. „Gazeta Finasowa“ pisze wtedy, powołując się na informatora z koncernu, że ze spółki wyprowadzono ogromne pieniądze na konta w Korei. W końcu pod rządami Daewoo nowe samochody jeżdzą z Żerania już tylko na wschód – Lanosy kupuje od nas Ukraina.

Rząd oddaje FSO za 100 zł.

Pod koniec 2003 roku skarb Państwa ozyskuje kluczowy pakiet akcji w zamian za umorzenie 650 mln zaległości podatkowych. Sytuacja wraca do punktu wyjścia. FSO ma przestarzałe model i brak pomysłu na rozwój. Rzad szuka strategicznego inwestora. Polska jest już w UE, więc na pomoc publiczna muzi się zgodzić Komisja Europejska. W wydanej przez nią decyzji czytamy: „W lutym 2004 r. Spólka skonatktowała się z 29 największymi spółkami z sektora motoryzacyjnego i przesłała memorandum, w którym zaprezentował się jako atrakcyjny cel inwestycji“ Nikt jednak nie był zainteresowany inwestycjami na Żeraniu. Oprócz ukraińskiego oligarchy gruzińskiego pochodzenia Tariela Wasadzego, kontrolującego koncern AvtoZAZ, który kiedyś produkował słynne Zaporożce, a na początku tego wieku kupował od FSO Lanosy.

Historia się powtarza: W 2005 roku rzad ( Marka Belki) oddaje ukraińskiemu koncernowi Avto ZAZ pakiet kontrolny akcji, w zamian za obietnice inwestycji i wprowadzenie do produkcji modelu nowej generacji. Tylko tym razem Ukraińcy płacą skarbowi państwa za przejęcie kontroli nad fabryką i jej ogromnymi gruntami już tylko……100 zł. Słownie: sto.

Poczatkowo sprzedaż aut pod marką Daewoo spada, w końcu produkcja Lanosa zostaje przeniesiona na Ukrainę. Ale na żeraniu pojawia się się chevrolet Aveo na licencji General Motors. W sumie z Żerania wyjeżdza 126 tyś. nowych samochodów. Wybucha jednak kolejny globalny kryzys, który uderza mocno w branżę motoryzacyjną. Dodatkowo Polacy mają już do wyboru stare auta masowo importowane z zachodu, więc na nowe z Żerania mało kto patrzy.

W 2011 roku z taśmy zjeżdza ostatni Chevrolet Aveo- dziś wiemy, że to ostanie auto wyprodukowane w FSO na Żeraniu. Zaczyna się marazm i wyprzedawanie gruntów. W tym samym roku fabryka sprzedaje ogromny teren po dawnym torze testowym FSO.

To wzbudziło we mnie największą grozę. Widziałam, jak buldożery rozwalały tor,ale też dopiero co wyremontowane budynki bufetu, centrum konferencyjnego i szkoły zakładowej. Ona miała bardzo wysoki poziom, uczniowie meili praktyki w fabryce. Dla mnie to wtedy był koniec FSO – opowiada Zietek-Varga.

Znikające akcje.

Główna fabrykę i teren po drugiej stronie ulicy przenaczono na wynajem. Przy torach powstaje ogromny terminal kolejowy cargo, na który przyjeżdzają tysiące morskich kontenerów. Biura i powierzchnię magazynowe wynajmują budowniczowie metra, producenci „Wiedzmina“ i wiel innych firm. W jednej z hal odtworzone zostaje irackie masteczko, które posłuży za scenierię filmu „Karbala“, w innej największa w Polsce strzelnica, w której strzelać można nawet z kałasznikowa.

Ostatnie lata fabryki i transakcje z firmą Okam chciałem zapytać Janusza Wożniaka, wieloletniego prezesa FSO. Odmówił rozmowy. Przez sekretarkę przekazał , że nie jest on już gospodarzem terenu i nie wypada mu się wypowiadać. Odsyła do wywiadu przeprowadzonego z nim przez Pawła Janasa z branżowego instytutu IBRM Samar. „ Na tym terenach wynajmujemy powierzchnię pod działalność gospodarczą dla około 150 firm, zatrudniających ponad tysiąc osób. – mówi  Wożniak.

Wynajem przynosi zysk na bierzącą działalność, ale w fabryce wciąż mieli nadzieję na powrót produkcji. Przynajmniej oficjalnie. Gdy odwiedzam fabrykę w 2016 roku, Dariusz Radzikowski z biura zarządu pokazuje mi zamkniętą na klucz lakiernię – najnowszą halę z linią produkcyjną, gotową w każdej chwili do malowania karoserii, o ile ktoś chciałby to robić na Żeraniu. Radzikowski zapewniał też, że zakład szukał inwestora.

Tymczasem już w 2016 akcje FSO wędrowały z Ukrainy do tajemniczego funduszu na Cyprze, bo właściciele szykowali się na sprzedaż gruntów.

Zmiana właściciela wypłyneła przypadkiem i to dopiero trzy lata po fakcie. W 2018 roku bloger prowadzący stronę Brykacz.com.pl pisze że pracownicy, którzy mają jeszcze akcje spółki, dostają listy z informacją o uchwale nr.5 Walnego Zgromadzenia FSO w sprawie przymusowego wykupu akcji. Tym tropem idzie wspomniany redaktor Jabas z Samaru i ustala, ze już w 2015 roku Grupa Avto ZAZ, właścciciela ZAZ, sprzedała 95 proc. akcji innej spółce ze swojego portfolio zarejestrowanemu na Cyprze funduszowi Alemeda Inwestments LTD, który potem po wykupie drobnych akcji od pracowników stał się posiadaczem 99 proc udziałów w FSO. To zapewne Alemeda Inwestments LTD jest więc beneficjentem transakcji z Okam.

Zamknijmy ich! Ale kogo proszę Pana?

Przynajmniej cześć majątku próbuje odzyskać Prokuratoria Generalna, która w imieniu skarbu państwa dochodzi od ZAZ ( Publiczne Akcjonierne Towaristwo „ Zaporożskij Awtomobilestroitelnyj Zawod „) 250 mln za niewywiązanie się z warunków umowy po przejęciu akcji w 2005. Tych za 100 zł. Na razie Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo, apelacyjny uchylił jego decyzję, ale tylko do kwoty 19 mln zł. Jak informuje Bartosz Swatek z Prokuratorii Generalnej, ta złożyła do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną i czeka na rozstrzygnięcie.

Hokus Pokus z lakierni Muzeum Motoryzacji.

Muzeum Motoryzacji i Techniki „Skarb Narodu“ działa w hali lakierni, tej, która jeszcze pięć lat temu była gotowa do wznowienia działalności. Powstało oddolnie, powołane przez hobbystów, jak sami piszą „ Z miłości do gratów“

Trzy lata temu fotograf związany z FSO Robert Brykała wpadł na pomysł powołania Muzeum Motoryzacji i Techniki w byłej hali kataforezy i lakierni. Inwestycja ta była ostatnią w FSO. Nigdy nie uruchomiona nowa linia technologiczna wraz z halą.

Ale jak przekonać ukraińskiego właściciela nastawionego na wyciśniecie pięniedzy z każdego kawałka FSO do tak szczytnego celu jakim jest niewątpliwie dbałość o historię zarówno miejsca jak i historii polskiej motoryzacji która definitywnie dokończyła żywota w tym miejscu.

Charyzma Roberta Brykały i nieudawana determinacja miłośnika motoryzacji doprowadziła do powstania tego muzeum w którym na początku było klikadziesiąt pojazdów a obecnie 500 samochodów z różnych epok. To jedyne co ocaleje z FSO.

Jakub Chełmiński

Piotrowski Ryszard

Ze względu na fakt że choroba Covid-19 jest dla mnie łaskawa i mnie omija, wymyśliłem że zrobię zamieszanie, aby rozbić ogólny marazm i zniechęcenie wsród miłośników motoryzacji zabytkowej do której się również zaliczam. Zimowe naprawy Forda T spowodowane rozsypaniem się dyfra na rajdzie Wałbrzyskim nadal trwają. Zamówione części płyną statkiem już miesiąc! Podobno statek utknął w Kanale Panamskim i będzie opóżnienie! Jak pech to pech! Odnośnie eksplozji dyfra, to wina w dużej mierze spoczywa na mnie, z tego względu że zapomniałem na wale kardana, tam gdzie jest zębatka  zwana atakiem, dać zabezpieczenie. Efekt taki, że przez dwa tysiące kilometrów nakrętka powoli się odkręcała, dając nawet efekt w postaci dzwonienia, co oczywiście zbagatelizowałem. Na dłuuuuugim podjeżdzie w Wałbrzychu, nakrętka rozpoczęła nowe życie wpadając w tryby razem z atakiem. Efekt ten nazywany jest implozją, która gwałtownie przechodzi w eksplozję układu zwanego dyfrem. Co z tego zostało możecie zobaczyć na zdjęciu. Podejrzewam też siły nieczyste, bo czuć było siarką !

Ale nie o dyfrach dzisiaj, tylko o imprezie która zrodziła się w mojej głowie. Postanowiłem zorganizować I Europejski zlot Forda modelu T oraz pojazdów do 1930 roku. Wiem, wiem ! Pandemia, ograniczenia, szczepienia itp., ale z drugiej strony, na co mamy czekać? Pandemia będzie nas dusić jeszcze długie miesiące, jak nie lata, a nasze oldtimery w tym czasie wykończy nie pandemia a rdza.

Impreza w terminie 16-19 września 2021 w urokliwych okolicznościach Karkonoszy a dokładniej Jeleniej Góry. Baza rajdu w chyba najpiękniejszym i najbardziej luksusowym pałacu Pakoszów. Z pałacem tym wiąże się ciekawa historia związana z tym że odkupił go kompletnie zrujnowanego  w 2005 roku   Pan Hartmann wnuk ostatniego właściciela , do rodziny należał on do 1945 roku potem został znacjonalizowany i kompletnie zrujnowany. Dzisiaj wygląda bardzo dobrze. Ale nie o życiorysach a o imprezie dedykowanej fordom T chcę wam napisać.

Przez wiele lat samochody przedwojenne były spychane w kąt przez wszelkiej maści organizatorów MPPZ tów i innych imprez. Wiadomo rządzi kasa. Organizator zaprasza wszystkie pojazdy licząc na dużą frekwencję na poziomie 80 samochodów albo i lepiej. Liczy się wpisowe od załogi. Odnośnie frekwencji to dumą organizatora jest to że ma dużo samochodów na swojej imprezie. Efekt jest taki że na rajdzie jest 90 procent samochodów powojennych, w tym dziesięć Porsche 911. Krok następny to trasa. Chłopaki w sportowych samochodach przebierają nogami żeby pojeżdzić, więc organizator rąbie trasę 200 a najlepiej 300 kilometrów! No i najlepiej żeby był wyścig na torze! Z reguły trasa jest skompilowana w jednym dniu. Gdzie tu jest miejsce dla mojego Forda T?

Praktycznie to wygląda tak: jadąc na rajd muszę wrzucić swojego grata na przyczepę , tłuc się nim w najlepszych warunkach 80km/h, a wliczając przejazd przez miejscowości itp. średnia mi wychodzi 50 km/h! Czyli jadąc z Warszawy do Zielonej Góry na rajd w Pałacu Mierzęcin to zajmuje mi to 8 godzin z przystankami. Jak przyjadę to wszyscy uczestnicy rajdu już są i piją piwko, a ja w tym czasie muszę zrzucić grata z przyczepy, usmarować się po łokcie, potem umyć i szybko biec do biura rajdu. Teraz przekaże wam jak to wygląda z perspektywy uczestnika, który ma np. Porsche 911 i jedzie na tę samą imprezę. O godz 15 zje obiad, zapakuje dziewczynę do bryki, wyskoczy na trasę i z dozwolona prędkościa 130 km/h ciśnie na rajd, po 2 godzinach jest na rajdzie. Jest różnica? Jest! Dlatego wszelkie pojazdy przedwojenne znikają z tych imprez.

Postanowiłem zrobić imprezę tylko dla pojazdów do roku 1930 ! I większosć z was zapewne by powiedziała: ale czekaj stary, ile jest tych samochodów? Kto przyjedzie? 8 samochodów? Odpowiem dyplomatycznie jak tylko umiem, jak nie spróbuję to się nie dowiem!

Ale wydaje mi się że te wszystkie pojazdy antyczne które kiedyś uczestniczyły w imprezach chyba nie poszły na złom. Dla zainteresowanych imprezą podaję jakie będą niektóre z atrakcji, bo pewnie myślicie że najadą się dziadki i bedą pierdzieć swoimi wehikułami 20km/h a pewnie większość czasu będą leżeć pod samochodem. Nikt nie pamięta co te samochody potrafią dokonywać na drodze! Takie rajdy jak Paryż-Pekin nie są wynalazkami współczesnymi, musimy pamietać że powstały u zarania motoryzacji. Wielkie wyścigi, które fascynowany wtedy dziesiątki tysięcy, ludzi to też nie jest nasz współczesny wynalazek!

Przewidziane atrakcje, to szturm na dwie przełęcze i co najważniejsze próba sprawności na specjalnym torze z trudnymi próbami technicznymi, oczywiście wszystko na czas! Mało kto wie że Ford T jest najbardziej zwrotnym pojazdem, do dzisiaj nie został ten rekord pobity. Więc wszelkiego rodzaju slalomy między pachołkami odpadają, bo on to robi bez dodawania gazu! Próby bedą naprawdę mordercze. Ten który zwycięży dostanie laur nie za chęć do życia, proszę mi wierzyć!

Więc Panie i Panowie do maszyn!

Poniżej samochody które już się zapisały na rajd. Cała lista załóg na stronie www.fordtklubpolska.pl

 

Pora ruszyć tyłek i pojechać na Autonostalgię w Warszawie. Zima była pracowita i wszystkie automobile oraz motocykle gotowe do prezentacji. Po okresie depresji początkującego restauratora, spowodowanej eksplozjami panewek w Fordzie i Essexie, życie wraca do normy i nowe panewki wylane.

Dla wielu czytelników mam nowe wieści odnośnie mojej osoby. Przestałem pić whisky i zagryzać cygarami a od roku prowadzę sportowy tryb życia. Zostałem biegaczem amatorem i liderem wsród tych, którzy biegnąc potrafią kopnąć się w kolano.

Cały czas główkuję, jak połączyć automobile z lat 20 i 30-tych z tym bieganiem. Okazało się, że od tego biegania rozjaśnia się w głowie (ale aż tak pewny tego nie jestem) i zyskuje się tężyznę fizyczną. Dyscyplina zwana bieganiem jest popularna, bo używa jej 20% populacji kraju czyli 7,5 miliona ludzi ! W związku z tak dynamicznymi zmianami w moim drobnomieszczańskim życiu wymyśliłem, że na Autonostalgii zrobię stoisko razem z Towarzystwem Sportowym Regle ze Szklarskiej Poręby, które mnie trenuje i w którym jestem aktywnym i praktykującym składkowiczem.  W tym automobilowym świecie spalin, smarów i ryku zacieranych silników będziemy promować bieganie wśród automobilistów! Ba, może nawet znajdziemy bratnie dusze bo nigdy nie wiadomo co w ludziach drzemią za emocje!

Na stoisku TS Regle pokażemy znane z mojego bloga perły amatorskiej odbudowy czyli Essexa Super Sixa z 1927 roku, znanego już wielu Polskiego Fiata 518 z 1933 roku i po raz pierwszy publicznie pokażę polskiego (!) Forda model T z 1924 roku. Z niespodzianek pokażemy też… motocykle.

Kolega Igor Skrzyński pokaże swoje motopedy czyli MV Agustę i  inne ciekawe eksponaty.

Pokażęmy kabriolet Mercedesa AMG z 560 konnym silnikiem w nadwoziu CL .

Autonostalgia odbędzie się w nowym centrum wystawowym Global Expo przy ul. Modlińskiej obok Auchana. W sobotę i niedzielę 6 i 7 kwietnia 2019 roku. Dla zainteresowanych mamy pełne info na temat odniesienia sukcesu w samodzielnej odbudowie swoich wehikułów i również pełne info na temat rozpoczęcia kariery biegacza !

Kolega Iguś poprowadzi warsztaty dla początkujących malarzy, portrecistów i pejzażystów!

Zapraszam w imieniu swoim, Bianki i TS Regle!

 

 

 

Na wstępie wyjaśnię że nie latał, bo był padnięty po podjeżdzie pod słynną Kapelę, gdzie organizator wycisnął wszystkie poty z przedwojennych samochodów, po raz pierwszy widziałem gotujący się olej w Citroenie BL 11, ale nasz przedwojeny Poski Fiat 518 zrobił się czerwony na twarzy, ale pary nie puścił! Szacun dla Fiata ! ja też zrobiłem się czerwony na twarzy ale to nie z wysokości a z nadciśnienia!

Ale po koleji ! Rajd IKAR 2017 to cykliczna impreza, ale nie występująca w masowych zestawieniach imprez i rajdów. O tej imprezie dowiedziałem się przypadkowo na jakimś rajdzie samochodów zabytkowych i niezwłocznie się na niego zapisałem. Dlaczego? To proste!  Dolny Śląsk przyciąga jak magnes! Byłem wielokrotnie na zlotach Carmann Ghia w Zachełmiu k. Jeleniej Góry które od lat organizuje Jurek Tatarek. Oprócz klimatu Karkonoszy istnieje możliwość sprawdzenia swojego automobilu w górzystym terenie.

Ze względu na fakt że w Jeleniej Górze na rajdzie będę po raz pierwszy nie wiedziałem czego się spodziewać. Miałem przed oczami słynne wywiady w lokalnej prasie z komornikami ( tak! tak! to lokalni celebryci! ) którzy ze względu na fakt pozyskiwania dużych dochodów, chwalili się jakie posiadają pojazdy zabytkowe. Znając swój niewyparzony język, a o manierach, a raczej ich braku niewspominając, już sobie wyobrażałem, że stoją tam w rzędach te komornicze oldtimery i ja w środku. Na bank bym narozrabiał, bo komorników nie cierpię jak porannego kaca! Brr! Na szczęście był to tylko senny koszmar, bo na miejscu okazało się że takowych nie ma, albo są dobrze zakamuflowani!

Do Jeleniej Góry przyjechałem prosto z rajdu w Rużemberoku na Słowacji i postanowiłem podreperować nadwątlone siły w Zdroju Cieplickim. Gościny mnie i mojemu rumakowi udzieliła Elwira wraz z mężem Adasiem zamieszkująca w Sobieszowie i posiadająca chyba najlepszy widok na zamek Chojnik z tych które dane mi było widzieć. Elwira to wnuczka mojego chrzestnego z Jagniątkowa Jasia Piotrowskiego. Ze względu że u wszystkich na P, płynie benzyna we krwi, to również Jasiu posiadał pojazd zabytkowy w liczbie dwóch, czyli Jawę oraz CZ z PRL jeszcze z chromowanymi zbiornikami. Do tego trzy silniki! Jawa była tak wychuchana że spokojnie bez kompleksów mogła by prosto z szopy, jechać na zlot do Rużomberoka gdzie takich wychuchanych Jaw zatrzęsienie! Jankowi się w tym roku zmarło i ostatnim na P w którego żyłach płynie benzyna zostałem ja.

W ciągu tygodniowego pobytu w Jeleniej Górze zażywałem Zdroju oraz lansowałem się Polskim Fiatem 518 po rynku w Jeleniej Górze, niestety nie wiedzieć czemu, prawie zawsze opustoszałym. Udało mi się nawet stoczyć bój okrutny z autobusem MPK, który w Cieplicach zjechał ze swojego pasa ruchu i jak by nigdy nic ( czyli jak by mnie nie było) zaatakował. Reakcja moja na tę jak by to powiedzieli politycy, prowokację była taka, że gwałtownie musiałem skręcić i przy tym brutalnym manewrze otworzyły się drzwi w Polskim Fiacie 518 i wielką klamką jak od zachrystii w Sobieszowie, przeorały brzuch owego autobusu! Jak tylko otrzepałem się ze szpachli, którą ten autobus był grubo pokryty, to okazało się że na Polskim Fiacie 518 ani ryski a autobus poszkodowany. Ale dobrze mu, mógł się cham nie przepychać. Przecież wiadomo że nie ma cwaniaka nad warszawiaka, piszę tu o samochodzie bo ja to słoik.  Samochód wyprodukowany w Państwowych Zakładach Inżynieryjnych w Warszawie w 1933r. 

Śledztwo policyjne w toku, bo to jednak mienie Państwowe które uszkodził burżuazyjny przedstawiciel 2 RP.

Ale nie ma co o walkach klasowych i kolizjach, pora na rajd.

Baza rajdu znajdowała się w Pałacu Paulinum na szczycie Góry Krzyżowej, sam pałac z bardzo ciekawą historią. Z ciekawostek jest to że od 1945 roku po upadku Powstania W arszawskiego mieszkała tam  rodzina Tyszkiewiczów wraz tonami dzieł sztuki ze zrabowanych pałaców na Dolnym Śląsku w czasie wojny. Historię pałacu zamieszczam na końcu wpisu.

Rajd organizował Pan Zygmunt z klubu Izersko-Karkonoskiego Ikar ze Świeradowa Zdroju,  w klubie jak się dowiedziałem jest 60 członków z czego 12 aktywnych cokolwiek to znaczy. Ja mogę być 13 aktywnym wojownikiem.

W piątek zjechały się załogi na rajd. Bardzo dużo załóg niemieckich, osobiście mi znanych z rajdu Nowodworskiego na który też przyjeżdzają. Sporo załóg z rejonu Dolnego Śląska. Samochody to przekrój całej motoryzacji od przedwojennych których było 8 sztuk licząc BL-ki, bo to podobno bardziej powojenny, ale nie ma co dzielić włosa na czworo. My z naszym Polskim Fiatem 518 dostaliśmy numer 1 startowy co odnotowano w kronikach rajdu. W piątek poza lekkim towarzyskim rautem niewiele się działo.

W dzień rajdu czyli w sobotę ( rajd był ułożony do jednego dnia jazdy) ruszyliśmy w trasę po drodze odbywając różne konkursy sprawnościowe i uczestnicząc w paradach piękności zarówno Pań jak i automobili. Odwiedziliśmy Jawor oraz Bolków gdzie nasze stalowe rumaki wywołały zachwyt publiczności.

Zapraszam do obejrzenia fotorelacji z Rajdu Ikar 2017 w Jeleniej Górze.

 

 

 

A teraz obiecana historia Pałacu Paulinum, opis historii zrobiło Stowarzeszenie Pałaców Dolnośląskich a ja spieszę w raz z nimi przeakzać wam tę historię.

Zbliżając się do Jeleniej Góry od południa, drogą prowadzącą z Karpacza, podnosząc wzrok, dostrzec możemy wyłaniającą się spomiędzy drzew bryłę Pałacu Paulinum, usytuowanego na zboczu Góry Krzyżowej. Warto odwiedzić ten obiekt, jeden z Pomników Historii Kotliny Jeleniogórskiej, gdzie mieści się obecnie restauracja oraz centrum hotelowo-konferencyjne. Podziwiać możemy tu doskonale zachowane XIX-wieczne wnętrza, jak również roztaczający się wokół rezydencji park krajobrazowy.

Historię tego miejsca rozpoczęli jezuici na początku XVII wieku

Historia założenia sięga XVII wieku i związana jest z przybyciem na ten teren zakonu Jezuitów. W 1655 roku zakonnicy kupili teren na południe od miasta, gdzie założyli folwark nazwany od pierwszego przełożonego klasztoru – Paula Kottinga – Paulinenhof. Nad założonym przez Jezuitów folwarkiem wznosiła się góra zwana wówczas Wolfgangberg, na której zakonnicy umieścili pokaźnych rozmiarów krzyż drewniany, poświęcony 3 maja 1670 roku. Miejsce to stało się wkrótce celem licznych pielgrzymek, a samo wzniesienie zyskało nową nazwę – Kreuzberg, która w wersji polskiej przetrwała do dziś – Góra Krzyżowa. W kolejnych latach klasztor wraz folwarkiem stale się rozrastał. W początkach XVIII wieku założono sad owocowy oraz urządzono kaplicę pw. Św. Pawła. Zakonnicy opuścili Paulinenhof w 1774 roku, ale majątek pozostawał w rękach kościoła jeszcze do 1810 roku, kiedy król pruski wydał edykt o sekularyzacji dóbr kościelnych i zakonnych.Rezydencje pałacową na wzgórzu wybudował pierwszy właściciel Paulinenhof Richard von Kramst

Nowy rozdział w dziejach dóbr paulińskich otworzyła połowa XIX wieku, kiedy majątek przeszedł w ręce znanego jeleniogórskiego fabrykanta zajmującego się przemysłem lniarskim – Richarda von Kramsta. Nowy właściciel zwlekał z budową rezydencji, którą zaczęto wznosić dopiero na początku lat 70. XIX wieku, na wschodnim zboczu wzgórza. Okazałą willę zaprojektował drezdeński budowniczy Kurt Spite. Urozmaiconą bryłę pałacu o trzech kondygnacjach, wzorowaną na niemieckim renesansie, zdobił taras oraz liczne wieżyczki i wykusze.

W 1931 roku pałac został przekształcony w centrum szkoleniowe NSDAP

Rezydencję przebudował i zmodernizował na początku XX wieku tajny radca handlowy Oskar Caro, dyrektor generalny i współwłaściciel Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Żelaznego Kopalń i Hut w Katowicach. Pracami kierował wybitny wrocławski architekt – Karol Grosser, autor m.in. Domu Zdrojowego w Świeradowie. Do dziś oczy zwiedzających cieszą doskonale zachowane wnętrza pałacu, na czele z najbardziej reprezentacyjną Salą Gdańską.

Po śmierci Oscara Caro w 1931 roku obiekt został zakupiony przez Niemiecki Front Pracy, który przebudował go na centrum szkoleniowe NSDAP.

Po wojnie w pałacu Paulinum były przechowywane odzyskane dzieła sztuki, zrabowane w czasie wojny przez Niemców

Powojenne losy pałacu różnią się od dziejów innych obiektów tego typu. Już w 1945 roku powstał tutaj ośrodek wypoczynkowy dla pisarzy i muzealników oraz Składnica Muzealna Ministerstwa Kultury i Sztuki. Znajdowały się tutaj śląskie dzieła sztuki oraz inne, zrabowane podczas wojny i ponownie odnalezione. W 1952 roku obiekt przejęło wojsko i utworzono w nim kasyno oficerskie. Od 2002 roku rezydencja funkcjonuje jako hotel i restauracja.

Park przypałacowy został zaprojektowany przez Siebenhaara, który wykorzystał naturalne elementy krajobrazu i terenu

Historia założenia parkowego na terenie Góry Krzyżowej rozpoczyna się wraz z przejęciem majątku przez rodzinę von Kramst. Już w 1855 roku nowy właściciel zlecił jeleniogórskiemu ogrodnikowi Siebenhaarowi, znanemu twórcy miejscowych plant, zaprojektowanie parku krajobrazowego. Koncepcja Siebenhaara zakładała stworzenie parku wykorzystującego zastane walory terenu – jego ukształtowanie, licznie występujące formacje skalne i naturalny las. Projektując swoje założenie ogrodnik opierał się na ideach romantycznego parku XIX-wiecznego, idąc tym samym w ślady wcześniejszych parków w Mysłakowicach, Staniszowie, a przede wszystkim wzorcowego założenia w Bukowcu. Prace przy tworzeniu parku trwały 3 lata, a ówczesne przekazy mówią, że na terenie wzniesienia odnaleziono wówczas wiele ostróg, strzał, szpad i podków z okresu wojny trzydziestoletniej.

 

Po raz drugi czy bodajże trzeci odbyła się impreza motoryzacyjna o nazwie Ptak Warsaw Expo w Nadarzynie w dawnych halach Maximusa. Hale te zakupił znany przedsiębiorca z Łodzi który jest tam królem handlu detalicznego. Jak się nazywa to możecie się domyśleć. Dla wolno myślących koło ratunkowe w postaci pierwszej litery czyli P!

Na pierwszej edycji Moto Show która odbyła się na wiosnę w czasie nocy muzeów nie byłem, bo miałem robotę przy organizacji nocy Muzeów w Legionowie. Ale każdego kto był w Ptaku pytałem się jak było? Jedni że do dupy bo frytek nie było, inni że zajebiście bo lawetą można wjechać za darmo. Ale ludzie byli? No byli ale mało! No kurna nie dowiesz się! Dlatego teraz postanowiłem pojechać i zobaczyć co w Ptaku piszczy.

Deszcz lał niemiłosiernie, ale ja i dwóch Patryków popruliśmy do Nadarzyna Peugeotem 106 zakupionym niedawno po atrakcyjnej cenie. Już z daleka było widać że ludzi jest po prostu milion! Zaparkowaliśmy i fru do pierwszej hali. Szczena mi opadła bo jestem przyzwyczajony do smętnych stoisk na różnych imprezach oldtimerowych a tu kolorowo, muzyka dudni, hostessy się uśmiechają! No Ameryka!

Sama impreza jest podzielona na część motoryzacyjną że się wyrażę tradycyjna, aczkolwiek mam na myśli nowe Ferrari, Porsche, Lamborghini, Mercedesy i co tam jeszcze wymyślono żeby nam facetom zamącić w głowach. Druga cześć wystawy to Sport samochodowy wszelkiej maści i na koniec oldtimery wszelkiej maści.

Poszliśmy na mocno reklamowana przez organizatora imprezę organizowana przez BMW Klub Warszawa czyli Bikini Show. Po ludzku rzecz ujmując dziewczyny miały myć samochód z użyciem piany i własnych cycków. Przynajmniej wszyscy dziennikarze a przybyło ich tam ze 40-tu i publiczności której było multum oczekiwaliśmy na wydarzenie. Co chwila organizator nadaje komunikaty zę za 10, 15, itd minut! Ścisk taki że meksyk, nawet w sektorze dla fotografów obiektywy zaparowane. No ale dla takiego Show warto cierpieć!

Wreszcie dziewczyny obarczone lekkim celulitem i ubrane tak z grubsza rzecz ujmująć bardziej na spacer z dzieciakiem po parku a nie na Bikini Show. Najpierw prezentacja pucharów które zdobył klub BMW, ale wiadomo wszyscy mają w dupie te puchary, czekamy na cycki! A tu o zgrozo dziewczyny ani nie potrafią tańczyć a mycie polegało na wzięciu gąbki z takim wyrazem twarzy z jakim zbiera się gówno psa na spacerze w husteczkę! Wszyscy reporterzy i kamerzyści aż przecierali oczy ze zdumienia że tak reklamowany show to takie gówno. Jak na następnej edycji będzie Bikini Show to spokojnie możecie wziąść dzieci, babcię i co tam macie. Jedynym Show jaki tam widziałem to hektary celulitu na dziewczynach, pora na fitness z Chodakowską dziewczyny!

Jak to na imprezie motoryzacyjnej zawsze jest konkurs na najpiekniejszą felgę, ( tak! tak! chłopaki z Yangtaimer Warsaw to o was! ) ale tym razem nie było, więc komisja w składzie dwóch Patryków i ja, jednogłośnie wybraliśmy cud miód w cygańskim stylu czyli pozłacany BBS!

Jedną z ciekawostek było stoisko organizowane przez Pana Andrzeja Pleskota specjalisty od cynowania nadwozia. Cynowanie nadwozia to dla młodszych odbiorców bloga wyjaśnienie że chodzi o szpachlowanie tylko bez szpachli. Szpachlę wymyślono w latach 70 tych. Zanim jej nie było każdy master w warsztacie to potrafił robić! Panie Andrzeju na bank zapisuję się do Pana szkoły cynowania, tym bardziej że mam budę Opla do wycynowania!

Byliśmy też na stoisku Iron Warriors Team czyli studentów Politechniki Łódzkiej którzy skonstruowali pojazd na kultowe zawody Shell Ecomarathon. Pojazd na jednym litrze paliwa musi przejechać jak najdłuższy dystans! Pojazd z Łodzi ma rekord 800 kilometrów, ale mistrzowie w tych zawodach czyli inne uczelnie  z całego świata i ich pojazdy osiągają 3000 kilometrów! Szok! Dla wyjaśnienia technika jazdy tym pojazdem polega na rozpędzeniu go do 60 km/h i zgaszeniu malutkiego silnika od wykaszarki ( jak w przypadku pojazdu z Politechniki Łódzkiej ) i toczenie się aż pojazd zwolni do 15km/h wtedy odpala silnik i taką techniką do mety. Życzymy powodzenia w zawodach!

Byliśmy też na stoisku Krzesimira Kwasiborskiego który ma firmę naprawiająca i tuningującą samochody sportowe! Pokazał nam swoją Hondę!

Ogladaliśmy też łódz motorową w wersji luksusowej, Firma ma siedzibę koło mnie w Nieporęcie,  więc będzie okazja do nich wdepnąć. Łajba wypas silnik 300 koni, skóra, nagłośnienie, wszystko luks! Co ciekawe, a czego nie wiedziałem że kupujac samochód na firmę nie możesz odliczyć vatu, paliwa itd. A kupując łajbę od razu odliczasz VAT, paliwo i co tam chcesz, dlatego jak firma szuka kosztów to kupuje łódz!

Moim zdaniem najciekawszych ludzi jakich spotkałem to Team rajdowy Kaczmarskiego. Tak! Tak! Jego tata ma firmę we Wrocławiu upominajacą dłużników wszelkiej maści. Trochę cierpnie skóra na plecach jak ma się coś na sumieniu!

Jak pamietamy Kaczmarski to wychowanek Hołowczyca i swojego czasu startował w rajdzie Paryż Dakar samochodem Mini oczywiście specjalnym Mini za milion euro!

W przyszłym roku jego kariera rajdowa skupi się na mistrzostwach europy w Rallycrosie. My mieliśmy okazję zobaczyć jego rajdowy samochód, który z fabrycznym nie ma nic wspólnego.  Silnik dwulitrowy, a przyspieszenie do 100-tki? Nie mogłem uwierzyć jak mi gość powiedział że 1,8 sekundy! Jak bolid formuły pierwszej! Na ile ten silnik starcza trzy, cztery zawody? No po prostu Kosmos! Ekipa synmpatyczna pokazała nam brykę i wszystkie tajniki jej konstrukcji!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Współcześnie każdy miłośnik zabytkowych pojazdów,  mały czy duży, interesujący się oldtimerami z lat 80-tych czy wehikułami z lat 20-tych ( tak jak ja! ) wcześniej czy póżniej trafi w to miejsce, czyli Muzeum Speyer w Niemczech przy autostradzie A 8.

Dla mnie jest to kraina cudów i co zawsze mnie wkurza będąc w tym muzeum dlaczego u nas nie można zbudować takiej ekspozycji? Sam bym oddał swoje pojazdy zabytkowe do takiego muzeum.

Drugie zdziwko, jak dużo pojazdów zostało tu przywiezionych w czasie komunizmu w Polsce z naszego kraju i pewnie sprzedane za psie grosze ( o przepraszam Deutsche Mark jeszcze wtedy ) Mnie udało się wytropić tylko kilka pojazdów przywiezionych z Polski, a ile naprawdę jest ich w tym muzeum? Tego nie dowiemy się już nigdy!

Oprowadzę was po tym Muzeum i pokażę te eksponaty które wywarły na mnie największe wrażenie.

Pierwsze na co nadziałem się w tym muzeum, to ekspozycja poświęcona ikonie rajdów czy raczej prababci rajdów długodystansowych czyli kultowy Paryż Pekin który odbył się po raz pierwszy w 1907 roku i z bardzo niewielu pojazdów które startowały wsławiła się Itala prowadzona przez hrabiego Borgheze z mechanikiem.  Ilość przygód jakie mieli w trakcie drogi z Paryża do Pekinu wypełniła by grubą książkę.

Mnie najbardziej rozbawiła historia jak książe Borghese naprawiał koło u rosyjskiego bednarza a odbywało się to w pobliżu torów kolei transsyberyjskiej która była dla nich elementem nawigacyjnym. Zaciekawiony drużnik widząc po raz pierwszy w życiu pojazd mechaniczny, za pomocą telegrafu który był nowością i tak naprawdę nikt z niego nie korzystał, rozesłał wzdłuż trasy koleji informację że jedzie diabeł.

Myślę że potraficie sobie wyobrazić jaka to dla nich była niespodzianka,  zamiast z brendy i cygarami czekali na nich z widłami i strzelbami w każdej miejscowości środkowej Azji!

Ale wracając do zamieszczonych  powyżej zdjęć, perełką jest Itala przerobiona na rajdówkę, która przejechała legendarną trasę tego rajdu w 1997 roku czyli w dziewięćdziesięciolecie pierwszej edycji . Nie jest to co prawda ta Itala na której startował hrabia Borgheze, ale miło popatrzeć że ktoś zadał sobie trud. Zazdroszczę reprezentantom Muzeum Speyer możliwości przejechania tej trasy i złapania klimatu jadąc Italą. Co ciekawe Itala oryginalna na której startował Borgheze też startuje we wznowieniach tej imprezy. Ze cztery lata temu pękł blok silnika w Itali w trakcie tego rajdu na terytorium Rosji i dzielni rajdowcy nie załamując się chwilowym niepowodzeniem zakupili Wołgę i wsadzili do Itali silnik z niej, nadając jej uroczyście nazwę Italo-Wołgi. Jak widać duch rywalizacji w Itali hrabiego jest zaklęty w jej każdej śrubie.

Ciekawym eksponatem jest Meserschmit Me 110 wydobyty z jeziora po jego nieudanym wodowaniu. Piękno tego samolotu polega na tym że po wydobyciu z jeziora w nienaruszonym stanie jest do dzisiaj i można go podziwiać. W Polsce zaraz by go chcieli remontować i następne pokolenia nie miały by szansy obejrzeć go w takim stanie.

Duża cześć ekspozycji jest poświęcona militariom z okresu drugiej wojny. Są tam prawdziwe perełki dla miłośników tej odnogi motoryzacji.

Tutaj natrafimy na pierwszy pojazd pochodzący z Polski czyli kultowy T -34 czołg który spowodował że rosjanie wygrali wojnę. Niemieckie czołgi, takie jak tygrys czy pantera miały silniki na benzynę i kolejowe dostawy paliwa były często bombardowane. Jak pocisk trafił w cysternę z benzyną to robił się wielki grzyb eksplozji. Natomiast rosyjskie na ropę, jak pocisk uderzył w cysternę to rosyjski sołdat zatykał dziurę kępką trawy i paliwo dojeżdzało na pole walki.

A teraz historia czołgu T-43 na ekspozycji Muzeum Speyer, jak zauważycie na zdjęciu namalowane są na nim polskie znaki rozpoznawcze i po chamsku naklejone rosyjskie. Pod koniec lat 70-tych czołg ten sprzedali do muzeum bracia Kęszyccy znani do dzisiaj z zamiłowania do sprzętu cieżkiego. Nic w tym by nie było dziwnego w dzisiejszych czasach, ale w komunizmie była to strategiczna broń układu warszawskiego.  Jakim cudem oni wywieżli to do kapitalistycznego kraju?  czyli obozu wrogiego w tamtych czasach? Powinni za to zgnić w więzieniu komunistycznym za zdradę! Jak tego dokonali, myślę że już się nie dowiemy.

Eksponatem mega ciekawym jest wyciągnięty z jeziora niemiecki Tygrys rozerwany wybuchem. Na mnie zrobił spore wrażenie.

Dla miłośników motocykli same perełki od sportowego Moto Guzzi, przez próby wsadzenia do motocykla sportowego ogromnego silnika w tym przypadku 2 litrowego, teraz żadne halo, ale w tamtych czasach był to kosmos. Jak prowadziło się takiego kolosa na torze wyścigowym? Na takich oponach? No i oczywiście kultowy Munch Mammut.

Dla miłośników luksusu, Maybach w wersji przedwojennej oraz z lat 90 tych. Przy tej ekspozycji stoi też obsmarkany Maybach przedwojenny z obciętą budą, który w czasie powojennych lat został przerobiony na obwożny tartak z krajzegą do cięcia drewna. Właściciel tego pojazdu niemiec Johann przez lata użytkował go przyczyniając się tym pojazdem do odbudowy Niemiec ze zniszczeń wojennych. Na starość postanowił oddać go do muzeum pod warunkiem że nie zostanie wyremontowany. I tak do dzisiaj możemy go oglądać w wersji tartacznej.

Dla miłośników Bugatti stoi potężny model Royal których wyprodukowano tylko 11 sztuk. Pierwszy model tego samochodu został zaprojektowany przez Ettore Bugattiego dla bogatego szejka. Ten po otrzymaniu rachunku stwierdził że go nie stać i Ettore zostawił go sobie jako służbówkę. Nagabywany przez klientów o możliwość zakupu zrobił 11 sztuk krótszych od pierwowzoru o ….11 cm. Samochód ten jest mega ikoną luksusu lat 30 tych.

Pomiędzy Bugatkami stoi niepozorny biało czarny samochód z podwójnymi kołami z logiem mercedesa. I tutaj niespodzianka, jest to samochód przywieziony z Polski. A do kogo należał? Ten Mercedes G-4 został zaprojektowany przez firmę Mercedes dla Adolfa Hitlera i był jego paradnym samochodem w którym defilował po zdobyciu kolejnych stolic podbijanych krajów. Samochód wygląda na terenowy ale nigdy w terenie nie był używany, miał na paradzie wyglądać „bojowo” Firma Mercedes rozesłała do każdej stolicy po dwa takie samochody. Do Warszawy również. Po zdobyciu Warszawy odbył on defiladę przed swoimi wojskami w tych samochodach. Po wojnie samochody ocalały i były użytkowane przez Urząd Geodezji w Warszawie. W latach siedemdziesiątych jeden zniknął a drugi podobno poszedł na złom. Co do losów tego który poszedł na złom nic nie wiadomo, natomiast ten drugi odnalazł się w Speyer i po wyremontowaniu stoi na ekspozycji w niepozornych biało czarnych barwach. A mógł stać w naszym muzeum, ale ktoś zarobił pewnie ze dwadzieścia tysięcy marek pozbawiając nasz kraj ciekawego pojazdu.

Dla miłośników Ferrari wszystkie praktycznie kultowe modele na czele z F-50. Teraz warte fortunę.

Na zewnątrz jest rozbudowana ekspozycja samolotów wojskowych i cywilnych.

Mega wrażenie robią transaatlantyki powietrzne czyli Concord oraz rosyjska odpowiedz czyli Tu – 155. Oba naddzwiękowe. W obecnych czasach nie ma już takich samolotów i z Paryża do Nowego Jorku nie da się już przelecieć w trzy godziny. Bilety były koszmarnie drogie i kosztowały 2000 dolarów ( to były lata 70-te czyli teraz kosztowałyby z 15 tysięcy baksów) Pokład był ciasny, ale podobno kawior i szampan lał się strumieniami. Można zwiedzić oba samoloty i zobaczyć jak wyglądał kokpit i przedziały pasażerskie. Kto wygrał w tym wyścigu naddzwiękowców? Rosjanie czy Francuzi? Rosjanie mieli lepszy samolot ale też i sporego pecha, bo na prezentacji w Paryżu na salonie lotniczym ich TU-155 uległ katastrofie w trakcie pokazu. Marketingowa porażka, mówiąc współczesnym językiem nieco bełkotliwym. Ale jak to się mówi, Pan Bóg nie rychliwy ale sprawiedliwy i wiemy co stało się z losem Concorda. Do dzisiaj Francuzi żałują że uziemili swoje Concordy, była to błędna decyzja.

W muzeum znajduje się też ekspozycja figurek mocowanych na chłodnicach przedwojennych samochodów. Była to moda tamtych czasów i wielu właścicieli zamawiało figurki obrazujące ich naturę bądz osobowość. Ja znalazłem kilka, z którymi spokojnie mógłbym się utorżsamiać czyli figurki osła bądz sępa.

W muzeum znajduje się też prawdziwa perełka czyli zbudowany przez syna Bugattiego Jeana ogromny kabriolet na podwoziu modelu Royal. Samochód zbudowano dla przedsiębiorcy Esdersa. Do dzisiaj Francuzi fukają że to replika, bo do naszych czasów przetrwało tylko podwozie z silnikiem a muzeum na bazie oryginalnych zachowanych kopyt zrobiło nowe nadwozie. Dla Francuzów zakochanych w motoryzacji zabytkowej to już replika.

 Ogromna ekspozycja jest poświęcona mini samochodom które były zamawiane dla małych pociech milionerów, jak tata kupił Bugatti to zamawiał również małe Bugatti dla swojej latorośli. Z reguły były robione również przez fabryki samochodów normalnych. Było to możliwe z tego względu że samochody w tamtych czasach były robione ręcznie zwłaszcza te luksusowe. Więc nie było problemu zrobić „małą” wersje danego modelu. Cena mini Bugatti z Bugatti? Kosmos! Ale kto bogatemu zabroni?

Pomalutku zbliżamy się do prawdziwej ikony motoryzacji przedwojennej czyli kultowej srebrnej strzały. Na ekspozycji stoi Mercedes oraz jego konkurent na torach wyścigowych czyli Auto Union. Są to samochody z 500 konnymi silnikami zasilane kompresorami.  Na torach wyścigowych wzbudzały niepohamowany zachwyt publiczności oglądającej zmagania Mercedesów z Auto Unionami.

Mrcedesów wyprodukowano 22 sztuki. Do dzisiejszych czasów przetrwało kilka, które poza dwoma egzemplarzami należącymi do prywatnych osób należą do Mercedesa i Audi czyli dawniejszego Auto Uniona. Obecna wycena tych pojazdów to 60 milionów euro za sztukę. Od wielu lat nie ma żadnego egzemplarza na sprzedaż, jeśli ktoś ma w stodole i zdecydowałby się na sprzedaż to transakcji dokonałby w 15 minut. Ale byłby to marny biznes bo za cztery lata będą warte już 120 milionów.

A teraz ciekawostka? Skąd pochodzi Srebrna Strzała z ekspozycji Muzeum? Brawo! Tak z Polski! Zgadliście!

Samochodem jeżdził Hans Stuck i dotarł do Warszawy w powojennej migracji dóbr. Stał przez rok na parkingu państwowym na łazienkowskiej przykryty plandeką. Inżynier Esse jako młody łepek wypatrzył go na tym parkingu i ze względu na fakt zainteresowań motoryzacyjnych, przekupił cieciów dwoma siatami piwa żeby obejrzeć co jest pod plandeką, bo jej kształt a raczej kształt tego co jest pod plandeką wzbudzał jego zainteresowanie. Po odrzuceniu plandeki stanął jak wryty, prawdziwa srebrna strzała! Przesiedział w nim całą noc i dopiero nad ranem przegonili go ciecie którzy przetrzeżwieli po nocnej libacji.

Samochód został przekazany do Muzeum Motoryzacji które zresztą istnieje do dzisiaj i znajduje się w Chlewiskach a kiedyś w Warszawie. Tam ówczesny dyrektor ( nazwisko do wiadomości „redakcji” bo beneficjent jeszcze żyje ) w porozumieniu z Ś.P. Tabenckim „wyczarterowali” ten samochód za granicę. Tabencki sprzedał go kolekcjonerowi z Holandii za 10 tysięcy guldenów. Tamten dokonał remontu i przez wiele lat był w jego kolekcji. Na fali wzrostów wartości tych pojazdów ( musimy pamiętać że w latach 60-70 wszyscy mieli te samochody w dupie a słowo kolekcjoner nie istniało ) holenderski kolekcjoner sprzedał go muzeum gdzie obecnie się znajduje, za cztery miliony franków, pod koniec lat 80 tych uważając że zrobił dil życia. Do dzisiaj żałuje że go sprzedał!

Trochę szkoda że takie ciekawe pojazdy opuściły nasz kraj i już nigdy nie wrócą.

Na pewno zadajecie sobie pytanie kto ma oprócz egzemplarzy znajdujących się w rękach Audi i Mercedesa dwa pozostałe egzemplarze znajdujące się w prywatnych rękach? Jeden należy do obywatela Czech i obecnie stoi na ekspozycji Muzeum Techniki w Pradze.  Byłem tam i całowałem tego Mercedesa, zdjęcie macie poniżej!  Czech od początku lat 90 tych jest wręcz bombardowany ofertami sprzedaży i ma to  w dupie! Jakim trzeba być gościem z charakterem żeby zatrzymać taki zabytek w swoim kraju, chciałbym go poznać!

Druga Srebrna Strzała znaduje się od wielu dzisiątek lat w prywatnej kolekcji w Dubaju. Tamtej Srebrnej Strzały poza wąskim gronem nie widział nikt, może to i lepiej.

Srebrna strzała w Muzeum w Pradze.

Zapraszam do Muzeum Speyer i myślę że każdy miłośnik motoryzacji znajdzie coś dla siebie. Jak wytropicie polskie wątki pojazdów to dajcie mi meila.

 

 

 

 

Ze względu na zamiłowanie do motoryzacji i historii jako takiej, chciałbym wam przedstawić wyjątkowych ludzi których miałem przyjemność poznać we Wrocławiu w zeszłym tygodniu. Co prawda samej motoryzacji będzie niewiele ale traficie w 100 procentowo męski świat. O czym będę pisał w tej relacji? Spokojnie nie o elektrycznych samochodach i o rozważaniach, ile ich się sprzedało w Polsce w tym roku 10 ? czy 50 sztuk?

Chciałbym wam przedstawić historię która jest absolutnie już niestniejącym światem, światem który pomału zapominamy a dotyczy wojny, pasji i tym żeby przez całe życie pamiętać o swojej historii.

Ale do konkretów! We Wrocławiu miałem możliwość poznać Pana Andrzeja Dobrowolskiego który jest jednym z członków barwnego Bractwa Kurkowego we Wrocławiu. Bractwa kurkowe dla niewtajemniczonych to odpowiednik klubów motoryzacyjnych, ale zrzeszających miłośników broni palnej zarówno historycznej jak i współczesnej. Organizują pikniki krzewiące historię i dające możliwość postrzelania z broni sportowej do tarczy ( oczywiście na strzelnicy ) Aby zostać członkiem Bractwa Kurkowego trzeba długo praktykować i mieć pasję do broni palnej, od razu muszę wyjaśnić że nie chodzi tu o szurniętych nacjonalistów bądz innych oszołomów. Bractwa kurkowe maja charakterystyczne stroje oraz swoje herby. Organizują co miesiąc spotkania strzeleckie zarówno dla mieszkańców ( w tym przypadku Wrocławia) jak i we własnym gronie. Na takie spotkanie trafiłem zaproszony przez jednego z członków bractwa a mojego znajomego Pawła Młyńczyka z Wrocławia.

Absolutną i bezdyskusyjną gwiazdą Towarzystwa Kurkowego we Wrocławiu jest Pan Andrzej, 90-letni Pan, który podobno nigdy nie rozstaje się ze swoim VIS-em ( kultowy pistolet produkowany w Polsce w latach 30 tych zeszłego wieku)   zdobytym w czasie Powstania Warszawskiego. Jego opowieść o tym w jaki sposób zdobył tego Visa jest nieprawdopodobna i słuchałem jej z otwartą buzią. Przytaczam w całości bez skrótów reportaż redaktora Wojciecha Chądzyńskiego który opisał tę relację na łamach lokalnej gazety:

” VIS obok pistoletu maszynowego Błyskawica, produkowanego na wzór Stena przez konspiracyjnych rusznikarzy był bronią o której marzył każdy uczestnik Powstania Warszawskiego. Pan Andrzej Dobrowolski zdobył swojego visa od dowódcy jako nagrodę za udaną akcję bojową – Było to 23 sierpnia 1945 roku –wspomina Dobrowolski. Po odparciu ataku na naszą barykadę przy ulicy Bielańskiej, zobaczyliśmy na jezdni zabitego esesmana. Niemiec leżał jakieś 150 metrów od naszych pozycji, a obok niego nowiutki i piękny ręczny karabin maszynowy MG-42. Wieczorem podczas odprawy dowódca naszego zgrupowania kapitan Tomasz Zdan, pseudonim Sosna, oświadczył że kto przyniesie ten karabin, otrzyma w prezencie Visa.

Postanowiłem spróbować.

Z kolegą Stasiem, również łącznikiem, zaczeliśmy czołgać się w stronę esesmana. Nad nami przelatywały serie z karabinów maszynowych,obok wybuchały pociski granatników, a my, pełznąc po bruku, widzieliśmy tylko ten karabin. Kiedy go już przynieśliśmy, Sosna wręczył mi Visa oraz trzy naboje. Nosiliśmy go na zmianę. Ja do południa, Stanisław po południu. Na pewno byliśmy jedynymi szesnastolatkami w Armii Powstańczej, którzy mieli własną broń. Pod koniec sierpnia Stasiu został śmiertelnie ranny podczas przenoszenia meldunku. Od tej chwili Vis należał tylko do mnie.

Szczęśliwie udało mi się go przechować aż do wyzwolenia. Pod koniec roku 1945, kiedy jechałem z rodzicami do Wrocławia, pistolet, ukryty między koszulami, wiozłem w starej walizce. Był on pierwszym egzemplarzem moich dzisiejszych zbiorów. Kolekcji broni palnej Andrzejowi Dobrowolskiemu mogłoby pozazdrościć nie jedno muzeum. Odwiedzający go kolekcjonerzy z nieukrywana zazdrością podziwiają jego wspaniałe pistolety oraz karabiny lontowe,skałkowe, kołowe i kapiszonowe. Ma też Dobrowolski broń z początków naszego stulecia i współczesną. Eksponatem z którego Pan Andrzej jest najbardziej dumny, jest VIS z serii zerowej. Starszego egzemplarza nie ma nawet Muzeum Wojska Polskiego. VIS-y fascynowały mnie zawsze- mówi. Podobny zachwyt wzbudzają w każdym miłośniku broni. Przed drugą wojna światową należał do najbardziej udanej broni tamtych czasów na świecie. Były bardzo celne, doskonale dopasowane do ręki i idealnie wyważone. Dowodem ich niezawodności jest jeden z moich egzemplarzy. W ubiegłym roku wyciągnięto go z zatopionego u wybrzeży Bałtyku niszczyciela Wicher. W wodzie morskiej przeleżał ponad 50 lat. Jest przeżarty rdzą, skorodowany, lecz wszystkie mechanizmy nadal wspaniale działają. Twórcami pistoletu VIS wz. 1935. Który w latach 1935-1939 był bronią osobistą oficerów i podoficerów Wojska Polskiego, są profesor Piotr Wilniewczyc i Jan Skrzypiński. Pierwsze egzemplarze tego pistoletu wykonano w roku 1930.Po przejściu wielu prób balistycznych broń została opatentowana i otrzymała nazwę WIS od pierwszych liter nazwisk konstruktorów. Rok póżniej na życzenie Departamentu Uzbrojenia Ministerstwa Obrony zmieniono pierwszą literę na V i w ten sposób pistolet został nazwany VIS, co po łacinie znaczy siła. Do wybuchu drugiej Wojny światowej fabryka broni w Radomiu wyprodukowała 50 tysięcy sztuk tych pistoletów. Po zajęciu fabryki przez Niemców produkcji nie zaprzestano. Okupant, doceniając zalety tej broni, wykonał jej około 310 tysięcy sztuk. Nadal nosiły nazwę VIS i od wyprodukowanych w przedwojennej Polsce różniły się jakością, były znacznie gorsze i nie miały wygrawerowanego orzełka.Dziś Visy są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów broni. Na zachodzie przedwojenny egzemplarz osiąga cenę 3500 tysiąca dolarów. Najwięcej bo 160 sztuk ma ich w swojej kolekcji mieszkaniec Toronto”

 Tak w opisie kolegi redaktora Wojtka wyglądała sprawa zdobycia Visa i jego historia. Ja uzupełniając tę opowieść muszę dodać epizod o tym w jaki sposób Pan Andrzej uniknął śmierci z rąk Niemców po upadku Powstania Warszawskiego, bo z tego co wiemy z historii w Warszawie odbyła się rzeż zarówno powstańców jak i mieszkańców Woli czy innych dzielnic. Pan Andrzej wraz z rodzicami został spędzony w miejsce selekcji robionej przez Niemców – kobiety i dzieci na roboty do Niemiec, mężczyżni do Treblinki. Selekcję przeprowadzał tłusty Niemiec i był bardzo skrupulatny. Zaczął padać deszcz i Niemca który poszedł się schować zastąpił Austryjak, który z daleka pyta się czy to dziewczynka czy chłopiec? Pan Andrzej miał długie włosy i pelerynę więc matka krzykneła że dziewczynka i tak ocaliła syna od niechybnej śmierci. W 1945 roku po powrocie postanowili przeprowadzić się na ziemie odzyskane czyli do Wrocławia gdzie zajeli jeden z domów poniemieckich w którym Pan Andrzej mieszka do dziś i co ciekawe dom ten wygląda tak samo jak w 1945 roku! Co wprawiło mnie w zdumienie nigdy nie przeszedł remontu, może dla tego że każdy centymetr domu zajmuje kolekcja kolejek która poza bronią jest drugą wielką pasją Pana Andrzeja ( zdjęcia domu nie daję ze względu na fakt zapewnienia mu bezpieczeństwa bo już raz został napadnięty i przypalany żelazkiem!) Ale możecie zobaczyć na moim blogu filmy z jego kolekcji kolejek usytuowanej na środku salonu!

Po sprowadzeniu się do Wrocławia Pan Andrzej opowiada że miasto było kompletnie opuszczone i na rynku we Wrocławiu panował straszny bałagan, porozrzucane przedmioty, zniszczone samochody i motocykle! Jako młody człowiek zbierał porzucone motocykle i zgromadził ich koło 60 sztuk, i do dnia dzisiejszego posiada jeszcze nieliczne egzemplarze uzupełnione o motocykle z lat 60 tych bądz 80 tych.

Barwna postać 90 latka z nieprawdopodobną historią i pasją kolekcjonerską byłaby kolejną ciekawą opowieścią o świecie który przemija, ale w tym człowieku jest coś więcej.

Nigdy nie miałem w ręku broni palnej i ze względu na fakt mojego przyjazdu z Warszawy na to spotkanie pozwolono mi postrzelać z autentycznego VIS-a. Na strzelnicy najpierw załadowałem pistolet CZ małokalibrowy żeby się wprawić. Strzelanie jak strzelanie, pach, pach, jest hałas i zapach prochu, no ale jakoś nie kucnąłem z wrażenia! Aż do momentu kiedy wziąłem do ręki autentycznego Visa, załadowałem go 9 mm amunicją, skierowałem wylot lufy do tarczy oddalonej o 50 metrów! I nacisnąłem spust ! Nieprawdopodobna armata, czuć odrzut, ale też super wyważenie tej broni i leży tak w ręku że myślę że wciągu jednego dnia nauczyłbym się celnie z niej strzelać.

Niestety celność w moim wykonaniu używając nowoczesnych bełkotliwych sformułowań „nasycenie tarczy strzelniczej moimi kulami wyniosła 0”

Zaraz po mnie Visa wziął Pan Andrzej załadował pięć kul i trach,trach,trach wszystkie wywalił w tarcze zanim ja zastanowiłem się w którą tarczę będzie celował. Drepczemy do tarczy ja patrzę z niedowierzaniem a tam wszystkie kule w środku tarczy trochę z lewej, tutaj Pan Andrzej z wyrzutem do siebie że w tym egzemplarzu trzeba „zatopić” w szczerbince. Tak sobie pomyślałem że jak on ma 90 lat i taka skuteczność, to jego Vis musiał być postrachem Niemców w czasie wojny.

Potwierdza się że do każdej pasji trzeba się urodzić, a Pan Andrzej bez dwóch zdań urodził się aby kolekcjonować broń i dbać o historię dla potomnych. Zapraszam do obejrzenia zdjęć z komentarzami z tego spotkania.